Zeytin Sütü: Nedir, Nasıl Yapılır ve Gerçekten Ne Sunar?

BİLGE TABİRCİ / EDREMİT

Zeytin sütü nedir? Kısa tanım ve üretim kökeni

Zeytin sütü; “ilk yağ”, “tekne yağı”, “soğuk sıkım ham yağ” gibi adlarla da bilinen, zeytin hamurundan ısı ve kimyasal işlem görmeden sızan sınırlı miktardaki saf yağdır. Klasik sızma zeytinyağından farklı olarak işlenmemiştir; fenolik bileşenleri ve doğal aroması yüksek, bulanık/yoğun kıvamlı olabilir. Nadir üretildiği için pahalıdır ve genellikle taş değirmen kültürünün sürdüğü bölgelerde (ör. Kaz Dağları, Edremit, Ayvalık, Çanakkale) bulunur.

Taş değirmenden sofraya: Geleneksel üretim adımları

Organik zeytinler ayıklanır, taş değirmende hamur hâline getirilir. Bu hamur, keçe çuvallara alınarak üst üste dizilir ve yüksek basınçla sıkılır. Alt bölümden süzülen ilk damlalar zeytin sütüdür. Isıl işlem uygulanmadığı için “soğuk sıkımın en saf hali” kabul edilir; verimi düşüktür (yaklaşık 100 kg zeytinden 1 kg zeytin sütü).

Olası faydalar: Sindirimden kalp-damar sağlığına

Zeytin sütü, tekli doymamış yağ asitleri ve polifenoller bakımından zengindir. Bu profil;

• Kolesterol dengesine katkı (LDL’nin düşmesine, HDL profilinin desteklenmesine yardımcı olabilir),

• Sindirim konforuna destek (lif içermez ancak fenolikler safra akışı ve mide-bağırsak rahatlığıyla ilişkilendirilir),

• Kalp-damar sağlığının korunmasına yardımcı bir beslenme modelini destekleme,

• Antioksidan etki yoluyla oksidatif stresin azaltılmasına katkı
  gibi potansiyel yararlara işaret eder. Halk arasında kabızlık, safra-böbrek taşları, damar sertliği, kemik erimesi ve bazı mide rahatsızlıkları üzerinde olumlu etkilerinden söz edilse de bu iddiaların tıbbi tedavinin yerine geçmediği unutulmamalıdır.

Cilt ve saç bakımında kullanımı

E, A, D, K vitaminleri ve antioksidan niteliğiyle zeytin sütü;

• Cildi nemlendirmeye, ince çizgilerin görünümünü yumuşatmaya,

• Yara ve çatlak bölgelerin bakımına (temiz cilde, ince tabaka hâlinde),

• Saç derisini yatıştırıp saç tellerine parlaklık kazandırmaya
  yardımcı amaçlı tercih edilebilir. Yağın komedojenik etkisi kişiye göre değişebileceğinden, geniş kullanım öncesi küçük bir bölgede deneme önerilir.

Nasıl tüketilir, nasıl kullanılır?

Zeytin sütü en çok çiğ tüketimde değerini gösterir:

• Sabahları 1 tatlı kaşığı (kişisel toleransa göre) ya da salatalara, yoğurda, çorbalara pişirme sonunda ekleme.

• Kahvaltıda ekmekle, hafif baharatlarla “dip” olarak tüketme.
  Pişirme boyunca yüksek ısıya maruz bırakmak fenolik bileşenleri azaltabilir. Serin, karanlık ortamda; tercihen koyu cam şişede ve kapağı sıkı kapalı şekilde saklanmalıdır.

Fiyat, bulunabilirlik ve sahte ürün uyarısı

Düşük verim nedeniyle zeytin sütü yüksek fiyatlıdır. Güvenilir üretici/marka ve şeffaf tedarik zinciri seçilmelidir. “Çok ucuza zeytin sütü” vaat eden ürünlerde karışım veya rafinasyon riski olabilir. Etiket bilgisi, menşe, hasat-sıkım tarihi ve üretim yöntemi mutlaka kontrol edilmelidir.

Tıbbi Uyarı: Bu içerik genel bilgilendirme amaçlıdır ve tıbbi tavsiye değildir. Tanı ve tedavi için hekiminize danışın; hamilelik/emzirme, kronik hastalık veya düzenli ilaç kullanımı durumunda bitkisel ürünleri doktor onayı olmadan kullanmayın. Acil durumda 112’yi arayın.

Her rüya, sahibinin kalbi kadar eşsizdir; yorumu da öyle olmalıdır.

www.bilgetabirci.com